Hiện đền Ông Hoàng Mười thuộc làng Xuân Am, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Theo ước tính đền được xây dựng vào năm 1634, từ thời hậu Lê. Trải qua quá trình của lịch sử, đền bị phá huỷ, măm 1995 đền được xây dựng lại. Hiện nay, đền Ông Hoàng Mười đã dần trở thành điểm đến văn hóa tín ngưỡng, tâm linh của tỉnh Nghệ An.
Hiện đền Ông Hoàng Mười thuộc làng Xuân Am, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Theo ước tính đền được xây dựng vào năm 1634, từ thời hậu Lê. Trải qua quá trình của lịch sử, đền bị phá huỷ, măm 1995 đền được xây dựng lại. Hiện nay, đền Ông Hoàng Mười đã dần trở thành điểm đến văn hóa tín ngưỡng, tâm linh của tỉnh Nghệ An.
Theo ghi chép lại, đền thờ Ông Hoàng Mười được xây dựng từ thời hậu Lê, ngôi đền đã trải qua rất nhiều thăng trầm lịch sử và bị xuống cấp nghiêm trọng.
Đến năm 1995, đền thờ Ông Hoàng 10 được chính quyền, nhân dân tỉnh Nghệ An tôn tạo, phục dựng lại dựa trên khung nhà cũ và trở thành điểm đến văn hóa tín ngưỡng tâm linh nổi tiếng tại Việt Nam. Đây cũng là một trong những địa điểm du lịch xứ Nghệ nổi tiếng, thu hút nhiều du khách ghé thăm.
Khuôn viên đền Ông Hoàng Mười Nghệ An gồm: tam quan, đài trung thiên, tắc môn, lầu cậu, lầu cô. Bên trong vẫn giữ được hệ thống tượng pháp và 21 đạo sắc phong và các bản thần tích chữ Hán có giá trị lịch sử, nghệ thuật cao.
Đền Quan Hoàng Mười có gồm ba tòa điện: Thượng điện, Trung điện và Hạ điện. Sau khi được phục dựng, đền Ông Hoàng Mười mang nét kiến trúc của các công trình tâm linh thời nhà Nguyễn. Vật liệu dựng đền làm bằng gỗ, sơn son và chạm trổ các hoạ tiết long, lân, quy, phụng rất tỉ mỉ.
Nhìn từ bên ngoài, đền thờ Ông Hoàng Mười Nghệ An nổi bật với hình ảnh mái ngói được chạm trổ hình rồng. Du khách có thể khám phá bằng cách đi sâu vào bên trong.
Lễ hội đền Ông Hoàng Mười diễn ra bắt đầu từ mùng 8 đến 10/10 âm lịch, trước đó, trong suốt tháng 9, tháng 10 âm lịch, trung bình mỗi ngày đền đã đón khoảng hơn trăm lượt du khách về làm lễ. Đông nhất vẫn là khách đến từ các tỉnh phía Bắc như Hà Nội,,Ninh Bình, Cao Bằng, Lạng Sơn, ... Nhiều du khách do ở xa chờ làm lễ phải thuê phòng trọ ngay trước đền.
Lễ hội đền Ông Hoàng Mười có hai phần gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ gồm lễ rước bài vị, lễ khai quang, đạo sắc từ làng Xuân Am về đền, lễ yết cáo, lễ đại tế và cuối cùng là lễ tạ. Phần hội gồm các trò chơi dân gian diễn ra trong hai ngày mùng 9 và mùng 10 thu hút nhân dân tham gia như giải bóng chuyền các xã, trò chơi kéo co, nhảy bao bố,chọi gà, giao lưu văn nghệ và đặc biệt vào khoảng 22h tối mùng 9, trước cửa đền trên sông Cồn Mộc sẽ diễn ra lễ thả đèn hoa đăng. Những chiếc đèn được kết hình hoa sen châm nến đỏ được học sinh Trường THCS Phạm Hồng Thái trực tiếp thả trên sông.
Cùng với các lễ hội khác, Lễ hội đền Ông Hoàng Mười có vị thế hết sức quan trọng trong đời sống tâm linh của nhân dân với vị trí trung tâm, vừa có cảnh quan đẹp, vừa gắn với vùng du lịch Lâm Viên Núi Quyết, đền Ông Hoàng Mười ngày càng thu hút đông đảo du khách trong và ngoài tỉnh đến dâng hương và lễ ngài.
Theo một truyền thuyết khác, Ông Hoàng Mười được cho là hiện thân của tướng sĩ Lê Khôi, một nhân vật vĩ đại trong lịch sử Việt Nam, đặc biệt là trong thời kỳ khai quốc nhà Lê Sơ và trong cuộc chiến Lam Sơn hào hùng. Lê Khôi là cháu ruột của vua Lê Lợi, và ông được giao trọng trách làm trấn thủ Hóa Châu.
Lê Khôi không chỉ là một nhà quân sự xuất sắc, mà còn là một nhà quản lý tài ba, luôn đặt lợi ích của dân chúng lên hàng đầu. Ông không chỉ dành tâm huyết để giữ gìn an ninh và ổn định cho vùng đất của mình mà còn tham gia vào các chiến dịch chống lại các thế lực thù địch như quân Bế Khắc Thiệu và quân Chiêm Thành, đồng thời lập nhiều công lao lớn trong quá trình này.
Lê Khôi qua đời vào năm 1446 tại núi Nam giới, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, để lại một di sản vĩ đại và một tinh thần chiến đấu không ngừng nghỉ cho dân tộc.
Mặc dù nhiều người cho rằng việc liên kết Ông Hoàng Mười với tướng Nguyễn Xí là hợp lý nhất, nhưng cũng có quan điểm cho rằng ông có thể là hiện thân của nhiều vị tướng khác nhau. Việc này thể hiện sự đa dạng và phong phú của truyền thuyết dân gian, không nên bó hẹp trong một quan điểm duy nhất.
Khi du khách đến chiêm bái đền Ông Hoàng Mười có thể đi trong ngày nhưng sẽ khá mệt nhất là đối với du khách từ xa. Vì vậy đối với những bạn ở xa như Hà Nội, bạn có thể lên lịch trình du lịch kèm tham quan thêm các địa điểm khác như Cửa Lò, đảo chè, quê Bác….
Đối với những bạn xuất phát từ Hà Nội có thể chạy thẳng cao tốc Pháp Vân QL1A hoặc đi đường Đại Lộ Thăng Long đường mòn Hồ Chí Minh. Với khoảng cách là hơn 300km sẽ mất tầm 5 giờ đồng chạy xe là bạn sẽ tới nơi.
Với những du khách chưa quen đường hay không muốn lái xe có thể lựa chọn xe khách cũng rất thuận tiện. Từ bến xe Mỹ Đình hay bến xe Nước ngầm có thể tự bắt xe chạy thẳng về bến xe Vinh, sau đấy bạn có thể bắt xe taxi hoặc xe ôm đi thêm 10km nữa là tới đền.
Còn đối với bạn ở tại Thành phố Vinh tới đền Ông Hoàng Mười khoảng 7km
Truyền thuyết về Ông Hoàng Mười, hay còn được biết đến với danh hiệu “Ông Mười Nghệ An”, kể về một nhân vật huyền thoại, con của Vua Bát Hải Động Đình, người được tôn thờ như một thần linh trên Đế Đình và được coi là thần tiên trong vùng Đào Nguyên.
Theo truyền thuyết , Ông Hoàng Mười giáng trần xuống thế gian nhiều lần, mang theo sứ mệnh giúp đỡ nhân dân trong cuộc sống hàng ngày.
Một trong những phiên bản về thân thế của Ông Hoàng Mười cho rằng ông tái sinh thành Uy Minh Vương Lý Nhật Quang, con của Vua Lý Thái Tổ, và được giao trách nhiệm cai quản châu Nghệ An.
Lý Nhật Quang được mô tả là một người xuất sắc và thông minh từ khi còn nhỏ, với khả năng viết thơ từ khi mới 8 tuổi và hiểu biết sâu sắc về lịch sử từ 10 tuổi. Ông được huấn luyện kỹ lưỡng để trở thành một người lãnh đạo vĩ đại cho đất nước.
Nổi tiếng với sự chính trực và công bằng, Lý Nhật Quang nhanh chóng thu hút lòng tin của nhân dân khi cử vào chức tri châu Nghệ An. Dưới thời ông, tình hình xã hội ở Nghệ An được ổn định và kỷ cương phép nước được thiết lập lại.
Lý Nhật Quang cũng rất quan tâm đến phát triển kinh tế và văn hoá của vùng đất mình cai quản. Ông khuyến khích nhân dân mở mang nghề nghiệp, khai thác tiềm năng địa phương và đặc biệt quan tâm đến việc phát triển các ngành nghề thủ công nghiệp.
Với những chiến lược chiến lược phát triển thông minh và tình thần nhân văn, Lý Nhật Quang đã giúp Nghệ An trở thành một vùng đất phồn thịnh và thịnh vượng.
Ngoài việc quản lý hiệu quả, Ông còn góp phần giải quyết xung đột nội bộ ở Chiêm Thành và xây dựng mối quan hệ hoà hiếu giữa Chiêm Thành và Đại Việt.
Với những công lao vĩ đại, Ông Hoàng Mười được tôn vinh và thờ phụng tại nhiều đền thờ trên khắp vùng Nghệ Tĩnh, trở thành biểu tượng của sự tôn kính và lòng biết ơn của nhân dân.
Trong truyền thống dân gian, Ông Hoàng Mười cùng với Ông Hoàng Bảy là hai vị thần linh luôn được tôn vinh và về ngự đồng. Ông Hoàng Mười được xem là người được Vua Mẫu ủy thác chấm lính và nhận đồng, khác biệt với Ông Hoàng Bảy, người thường được biết đến với phong thái hào hoa và tài năng văn chương.
Khi về ngự đồng, Ông Hoàng Mười thường mặc áo vàng, thường có hình rồng uốn lượn thành chữ thọ, đầu đội khăn xếp và thắt lét vàng, cài chiếc kim lệch màu vàng kim. Ông thường thực hiện các hành động khác nhau như múa cờ xông pha chinh chiến, sử dụng quạt như một cây bút để viết văn thơ, hoặc cầm dải lụa vàng như một cách biểu hiện việc hỗ trợ người dân trong lao động hàng ngày, được coi là cách kéo tài lộc về cho bản đền. Như Ông Hoàng Bảy, ông cũng thường cầm hèo lên ngựa để chấm lính, và người dân thường dùng tờ tiền 10.000₫ màu đỏ vàng làm lá cờ, cài lên đầu ông để tôn vinh ông.
Khi ông về ngự đồng, thường có sự dâng đại chè xanh, miếng trầu vàng cau đậu, và thuốc lá, là những sản vật đặc trưng của quê hương ông. Ngoài ra, ông cũng thường cung văn tấu những điệu Hò Xứ Nghệ mượt mà và êm tai để làm cho không khí vui tươi và ấm áp hơn.
Căn Ông Hoàng Mười là một khái niệm trong tâm linh dân gian, đồng nghĩa với việc một người được coi là có duyên với Ông Hoàng Mười. Theo quan điểm này, mỗi người có số mệnh và số phận riêng được xác định từ trước bởi vận mệnh và nghiệp duyên từ kiếp trước. Những người được coi là có căn duyên với Ông Hoàng Mười thường được xem như là những người đã có một mối liên kết đặc biệt với thần linh này từ kiếp trước, và được chọn để trả ơn ân duyên đã nhận được từ Thần.
Theo quan điểm này, người có căn duyên sẽ dần dần nhận biết được dấu hiệu và nguyên tắc dẫn đường từ Thần Ông Hoàng Mười, hướng dẫn họ tìm đến chân gốc của số mệnh và nghiệp duyên của mình. Điều này thường được xem như là một hành trình tìm kiếm và khám phá bản chất sâu thẳm của bản mệnh, và sẽ đến một thời điểm nào đó trong cuộc đời, họ sẽ khởi duyên được và được dẫn đường bởi Thần Ông Hoàng Mười để thực hiện mục tiêu và báo đáp ân duyên đã nhận được.
Có một số dấu hiệu có thể giúp nhận biết xem một người có căn duyên với Thánh Ông Hoàng Mười hay không, và dưới đây là một số điểm cơ bản:
Nhưng quan trọng nhất, mỗi người có thể có những cảm nhận khác nhau về việc có căn duyên với Thánh Ông Hoàng Mười, dựa vào những trải nghiệm và quan hệ cá nhân của họ. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là giữ vững truyền thống tôn trọng và biết ơn người đã gieo mầm lòng từ bi và lòng nhân ái.
Các đền thờ Ông Hoàng Mười được tôn vinh khắp nơi từ Bắc đến Nam, nhưng ba địa điểm nổi tiếng nhất là Đền Chợ Củi ở Hà Tĩnh, Mỏ Hạc Linh Từ ở Nghệ An và Đền Dinh Đô Quan Hoàng Mười ở Hà Tĩnh.
Đền Chợ Củi, hay còn gọi là đền Hoàng Mười, nằm tại xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh. Nơi đây hằng năm thu hút nhiều du khách đến thăm và thực hiện lễ thờ cúng, hy vọng nhận được sự phúc lộc và bình an.
Đây là một ngôi đền có niên đại từ năm 1634, xây dựng từ thời hậu Lê tại làng Xuân Am, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Sau nhiều lần tu bổ, đền hiện nay gồm ba toà chính: Thượng điện, Trung điện và Hạ điện.
Mộ đức thánh Hoàng Mười cũng nằm trong khu di tích Mỏ Hạc Linh Từ ở xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Theo truyền thống, đây được cho là nơi an nghỉ của ông Nguyễn Duy Lạc, một hiện thân của Thánh Hoàng Mười.
Ngày 23/11/2014 tại phường Trung Lương, thị xã Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh, Đền Dinh Đô Quan Hoàng Mười đã được khánh thành. Đền này được xây dựng từ thời kỳ Nhà Lý vào khoảng năm 1060, tọa lạc tại ngã ba giữa Kênh nhà Lê, Sông La và Sông Lam, gần vùng ngoài đê La Giang.
Chúng ta đã cùng nhau khám phá về Quan Hoàng Mười qua hàng loạt thông tin và thần thoại đặc sắc.
Hy vọng rằng những kiến thức này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về vai trò, tầm quan trọng và huyền thoại iên quan đến Quan Hoàng Mười. Dù là trong lịch sử hay trong tâm trí của người dân, nhân vật này luôn gắn liền với những câu chuyện huyền bí và sức mạnh tinh thần.
Hãy tiếp tục khám phá và truyền bá những giá trị văn hóa truyền thống này để giữ gìn và phát triển di sản văn hóa của dân tộc. Cảm ơn bạn đã đồng hành cùng chúng tôi trong hành trình khám phá về Quan Hoàng Mười!